نگهداری از عروس هلندی به طور کلی ایمن است، اما نگرانی برخی از کاربران پت لینک از بیماری های مشترک بین عروس هلندی و انسان یا بهتر بگم بیماریهای های مشترک انسان و پرنده که با عنوان بیماریهای (زئونوز) شناخته میشوند، ما رو بر این ساخت که در این باره براتون بنویسیم، بیماری هایی است که ممکنه در شرایط خاص و بهویژه در صورت رعایت نکردن اصول بهداشتی منتقل شوند. در این مقاله بررسی میکنیم چه بیماریهایی از عروس هلندی به انسان منتقل میشود، کدام بیماریها واقعاً خطرناک هستند و چگونه میتوان با رعایت نکات ساده، خطر انتقال بیماری را به حداقل رساند؛ بدون ایجاد ترس یا نگرانی بیمورد.
آیا ایدز پرندگان به انسان منتقل میشود؟
قبلا مفصل در مورد ایدز پرندگان و اینکه بیماری ایدز عروس هلندی چیست صحبت کردیم، نگرانی از این بابت نداشته باشید این بیماری که به صورت علمی بهش PBFD یا بیماری منقار و پر پرندگان گفته میشه، قابل انتقال به انسان نیست حتی با اینکه نزدیک این پرنده باشید و از هوایی تنفس کنید که اون هم دارم تنفس میکنه، ویروس PBFD یک «سیرکوویروس» است که فقط سلولهای پرندگان (بهویژه طوطیسانانی مثل عروس هلندی) را هدف قرار میدهد و ساختار آن با ویروس HIV (ایدز انسانی) کاملاً متفاوت است.
❣️ آگاهی و رعایت چند نکته ساده بهداشتی، نگهداری از عروس هلندی را به تجربهای ایمن و بدون نگرانی تبدیل میکند ❣️
بیماری های مشترک عروس هلندی و انسان
بر اساس گزارشهای معتبرترین مراجع دامپزشکی و بهداشتی بینالمللی از جمله Merck Veterinary Manual، CDC (مرکز کنترل بیماریهای آمریکا) و AVMA (انجمن پزشکی دامپزشکی آمریکا) در سال ۲۰۲۵، بیماریهای مشترک (زئونوز) که ممکن است از عروس هلندی به انسان منتقل شوند به شرح زیر است:
۱. تب طوطی (Psittacosis / Chlamydiosis)
بیماری تب طوطی که توسط باکتری Chlamydia psittaci ایجاد میشود، مهمترین و شناختهشدهترین بیماری مشترک بین انسان و عروس هلندی محسوب میشه، اما باز هم تاکید میکنم بسیار نادر اتفاق میوفته و با رعایت بهداشت و نظافت به صفر بسیار نزدیکه.
- میزان شیوع: عروس هلندیها از جمله شایعترین ناقلان این باکتری هستند.
- نحوه انتقال: استنشاق ذرات آلوده برخاسته از مدفوع خشک شده، ترشحات تنفسی یا گرد و غبار پرها ( رنگ رخسار نشان میدهد از سر درون " رنگ مدفوع عروس هلندی و تشخیص بیماری " )
- خطر برای انسان: میتواند منجر به تب، سردرد و دردهای عضلانی شود
۲. سالمونلوز (Salmonellosis)
باکتری سالمونلا میتواند در دستگاه گوارش عروس هلندی وجود داشته باشد، حتی اگر پرنده کاملاً سالم به نظر برسد
- انتقال: از طریق تماس مستقیم با مدفوع آلوده یا سطوحی که با پرنده در تماس بودهاند (مانند قفس و ظرف غذا)
- خطر برای انسان: ایجاد عفونتهای گوارشی، اسهال شدید، تب و گرفتگی عضلات شکم
حتما میدانید که سالمونلا فقط در پرندگان نیست قبلا در مورد بیماری سالمونلا در سگ ها براتون مفصل صحبت کردم
۳. آلرژیهای تنفسی (Bird Fancier's Lung)
اگرچه این یک بیماری عفونی و مشترک حساب نمیشه اما اگر آلرژی شدید داشته باشید یک خطر جدی فیزیولوژیک از نگاه دامپزشکی محسوب میشه.
- علت: عروس هلندیها «پودر پر» (Powder down) زیادی تولید میکنند
- خطر برای انسان: تنفس مداوم این ذرات ریز میتواند منجر به التهاب ریه (پنومونی حساسیت مفرط) و مشکلات تنفسی مزمن در افراد حساس شود
۴. بیماریهای قارچی (Cryptococcosis & Histoplasmosis)
عفونتهای قارچی میتوانند در محیطهای آلوده به فضولات پرندگان رشد کنند
نحوه انتقال: قارچها در مدفوع انباشته شده رشد کرده و هاگهای آنها از طریق هوا وارد سیستم تنفسی انسان میشوند
خطر برای انسان: در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف میتواند باعث عفونتهای ریوی یا در موارد نادر، درگیری سیستم عصبی شود
۵. بیماریهای نادر دیگر
- سل پرندگان (Avian Tuberculosis): بسیار نادر است اما میتواند در افراد دارای نقص ایمنی باعث تورم گرههای لنفاوی شود.
- کمپی لوباکتریوز (Campylobacteriosis): یک باکتری دیگر که باعث اسهال در انسان میشود و ممکن است از پرندگان منتقل گردد.
- ورم ملتحمه نیوکاسل: ویروس نیوکاسل در انسان معمولاً تنها باعث عفونت چشمی موقت و خفیف میشود.
توصیههای کلیدی مراجع دامپزشکی ۲۰۲۵ برای پیشگیری:
- نظافت مرطوب: قفس را به جای جارو زدن خشک، با دستمال مرطوب تمیز کنید تا گرد و غبار آلوده در هوا پخش نشود.
- شستشوی دست: بلافاصله پس از لمس پرنده یا وسایل قفس، دستها را با آب و صابون بشویید
- قرنطینه: پرندگان جدید را قبل از ورود به خانه حتماً توسط دامپزشک متخصص پرنده برای بیماری کلامیدیا چکاپ کنید
چه افرادی بیشتر در معرض خطر هستند؟
معمولا بین افراد اونهایی که ساختار ایمنی پایین تری دارند احتمال دریافت بیماری از عروس هلندی براشون بیشتر میشه هر چند که موارد گزارش شده تا سال 2025 بسیار نادر است.
- کودکان زیر ۵ سال و سالمندان: به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن آنها در برابر باکتریهای خاص پرندگان ضعیفتر عمل میکند.
- افراد دارای نقص ایمنی: کسانی که تحت درمانهای سخت (مانند شیمیدرمانی) هستند یا بیماریهای خاصی دارند که توان دفاعی بدنشان را کاهش داده است.
- بیماران آسمی و آلرژیک: پودر پر عروس هلندی برای این افراد یک محرک قوی است و میتواند حملات تنفسی ایجاد کند.
- زنان باردار: به دلیل حساسیتهای دوران بارداری، تماس با فضولات و ترشحات پرنده باید با رعایت کامل پروتکلهای بهداشتی (مانند دستکش و ماسک) باشد.
یک یادآوری مهم: بیماری PBFD یا همان «ایدز پرندگان» به هیچ وجه به انسان منتقل نمیشود و فقط بین پرندگان مسری است.
راههای انتقال بیماری از عروس هلندی به انسان
بیماریهای مشترک بین عروس هلندی و انسان (زئونوز) از مسیرهای مشخصی منتقل میشوند. بر اساس پروتکلهای بهداشتی و دامپزشکی سال ۲۰۲۵، اصلیترین راههای انتقال عبارتند از:
۱. استنشاق ذرات معلق (شایعترین راه)
بسیاری از عوامل بیماریزا مانند باکتری تب طوطی و هاگهای قارچی از این طریق منتقل میشوند:
- مدفوع خشک شده: وقتی فضولات پرنده در قفس خشک میشود، به ذرات بسیار ریزی تبدیل شده و با بال زدن پرنده در هوا پخش میشود. تنفس این ذرات آلوده، انسان را بیمار میکند.
- پودر پر و شوره: عروس هلندیها به طور طبیعی پودر سفیدی برای سلامت پرهایشان تولید میکنند که با تکان دادن خود، آن را در فضا پخش میکنند. این پودر میتواند حامل عوامل بیماریزا یا خود محرک آلرژی باشد.
۲. تماس مستقیم با فضولات
باکتریهایی مانند سالمونلا و کمپیلوباکتر از این مسیر منتقل میشوند:
- اگر دست شما هنگام تمیز کردن قفس یا ظرف غذا با مدفوع پرنده تماس پیدا کند و سپس بدون شستشو به دهان، بینی یا چشم زده شود، انتقال صورت میگیرد.
۳. تماس با ترشحات دهان و بینی
- عطسه پرنده: ترشحات تنفسی که هنگام عطسه یا سرفه پرنده در هوا پخش میشود، حاوی باکتریها و ویروسهای احتمالی است.
- بوسیدن پرنده: تماس مستقیم لب با منقار یا پرهای اطراف سر پرنده، یکی از راههای مستقیم انتقال باکتریها از دهان پرنده به انسان است.
۴. تماس با چشم (عفونتهای موضعی)
- برخی ویروسها مانند ویروس نیوکاسل، اگر از طریق دست آلوده یا تماس نزدیک با پرنده به چشم انسان برسند، باعث التهاب و قرمزی چشم (ورم ملتحمه) میشوند.
۵. گاز گرفتن یا خراشیدگی
- اگرچه کمتر شایع است، اما اگر منقار یا چنگال آلوده پرنده باعث ایجاد زخم یا خراش در پوست انسان شود، باکتریهای موجود در سطح بدن پرنده یا دهان او میتوانند مستقیماً وارد جریان خون شوند.
۶. سطوح آلوده در محیط خانه
- نشستن پرنده روی اپن آشپزخانه، میز غذاخوری یا ظروف، میتواند باعث انتقال باکتریها به مواد غذایی انسان شود.
چگونه ریسک را به حداقل برسانیم؟
برای جلوگیری از تمام این مسیرها، کافی است قفس را به صورت مرطوب (برای جلوگیری از پخش غبار) تمیز کنید، از دستگاه تصفیه هوا استفاده کنید و همیشه بعد از بازی با پرنده، دستهای خود را با آب و صابون بشویید.
جمعبندی
در مجموع، برخی بیماریهای مشترک بین انسان و پرندگان میتوانند در شرایط خاص از عروس هلندی به انسان منتقل شوند، اما این موارد نادر هستند و معمولاً در صورت رعایت نکردن اصول بهداشتی رخ میدهند. نگهداری صحیح، تمیز کردن منظم قفس، شستوشوی دستها و معاینات دورهای دامپزشکی، نقش مهمی در پیشگیری از انتقال بیماری دارند. با آگاهی و مراقبت اصولی، نگهداری از عروس هلندی برای انسان ایمن و بدون نگرانی خواهد بود.