حیوان گمشده و مسئولیت قانونی پیدا کردن آن

اگر حیوانی را پیدا کردیم به لحاظ قانونی چه وظیفه ای داریم؟ در این مطلب قصد داریم به بررسی قوانین ایران در مورد حیوان پیدا شده بپردازیم. حیوان گم شده از مواردی است که قانون ایران به آن توجه کرده است.  برطبق قانون مدنی ایران، فردی که حیوان گمشده ای را پیدا کرده است، موظف است آن را به صاحب آن و یا شهرداری، دهداری و ... تحویل دهد و ضمانت اجرای عمل نکردن این دستور را نیز بیان کرده است .

نگهداری و مراقبت از حیوانات یکی از موضوعاتی است که در قانون کشور ما به آن پرداخته شده است . قانونگذار مدنی درباره آسیب زدن به حیوانات مقرراتی وضع کرده است . البته دامنه این اصول و قواعد تنها محدود به آسیب زدن به حیوانات و آزارشان نیست بلکه از آن فراتر رفته و در قانون مجارات اسلامی ، به  مسئولیت صاحب حیوان در نگهداری از آن و همچنین خسارت های ناشی از اعمال حیوان نیز پرداخته است .

در این مقاله چه خواهیم خواند 

✅ در قانون به چه حیوانی ، حیوان گم شده گفته میشود؟

✅ برای برگرداندن حیوان گمشده به صاحبش چه قانونی وجود دارد؟ 

✅ ایا حیوانی که در منطقه مسکونی و  یا غیر مسکونی پیدا کنیم مسئولیت قانونی متفاوتی دارد؟

✅ سوالاتی در رابطه به مسئولیت قانونی حیوان پیدا شده 

درگذشته باتوجه به نگهداری اغلب مردم از حیوانات اهلی مانند مرغ و خروس و دام و ...، موضوع گم شدن حیوانات بیش از امروز اتفاق می افتاد. سوالی که پیش می آید این است که اگر حیوان گم شده ای را پیدا کردیم ، چه کنیم؟ برای جواب به این سوال در ابتدا باید ببینیم تعریف حیوان گمشده چیست؟ سپس به وظیفه قانونی برگرداندن حیوان گم شده به صاحبش می پردازیم .

تعریف حیوان گمشده در قانون چیست؟

برای اینکه بدانیم در قبال یک حیوان گم شده ،  چه مسئولیتی داریم ، ابتدا باید بدانیم به چه حیوانی گم شده می گویند . قانون مدنی در فصلی تحت عنوان حیوان ضاله در مواد 170 - 172 به بررسی مسئله حیوان گم شده پرداخته است .  

طبق ماده 170 قانون مدنی، حیوان گم شده ( ضاله ) عبارت از هر حیوان مملوکی است که بدون متصرف یافت شود، ولی اگر حیوان مزبور در چراگاه یا نزدیک آبی یافت شود یا متمکن از دفاع خود در مقابل حیوانات درنده باشد ، ضاله محسوب نمی شود ."

• طبق این ماده حیوان گم شده، هر حیوانی که مورد تملک بوده و بدون متصرفش پیدا شده است را شامل می شود. به عبارت ساده حیوانی است که صاحبی دارد و متعلق به کسی بوده و بدون صاحبش پیدا شده باشد . البته در دو حالت چنین حیوانی گم شده به حساب نمی آید :
• اگر حیوان در چراگاه یا نزدیک آب پیدا شود . این شرط به این دلیل بیان شده است که ممکن است صاحب حیوان در نزدیکی آن محل باشد و یا حیوانات را برای چرا رها کرده باشد . 
• اگر حیوان بتواند در برابر حیوانات درنده از خود دفاع کند. این موضوع بیان گر آن است که قانونگذار به دنبال حمایت از حیوانات بوده و در این مواد خواسته است از حیواناتی که بدون دفاع رها شده اند حمایت کند. بنابر این زمانی که حیوان توانایی نگهداری از خود را دارد، آن را جزو حیوانات گم شده حساب نکرده و احکام مخصوص به آن ها را بر این حیوانات بار نکرده است .
• قانون مدنی ، به خاطر احترامی که به مالکیت خصوصی افراد قائل است، تلاش می کند تا حقوقی که بر اثر مالکیت برای افراد به وجود می آید حفظ شود. در این ماده کاملا وضح است که قانونگذار در این ماده حیوان را جزو اموال افراد محسوب کرده است .

قانون برگرداندن حیوان گمشده به صاحب آن

ماده 171 قانون مدنی در باره پیدا کردن حیوان گم شده بیان می کند که : " هر کس حیوان ضاله (گم شده ) پیدا نماید، باید آن را به مالک رد کند و اگر مالک را نشناسد باید به حاکم یا قائم مقام او تسلیم کند، و الا ضامن خواهد بود اگرچه آن را بعد از تصرف رها کرده باشد  "

این ماده به اهمیت حمایت از حیوانات در نگاه قانونگذار اشاره می کند. قانونگذار در حقیقت فردی که حیوان گم شده ای را پیدا می کند و به مالک آن و یا حاکم تحویل نمی دهد در حکم غاصب دانسته است .

بنابر این هر کس حیوان گم شده ای را پیدا کند باید آن را به صاحبش برگرداند . اگر کسی حیوانی را پیدا کرد و نداند که صاحب آن کیست باید آن را به مسئول شهر یا روستا و ده خود که در واقع همان شهرداری، دهداری یا بخشداری است تحویل دهد تا بعد از مشخص شدن وضعیت حیوان، به صاحبش برگردانده شود. در صورتی که فرد از تحویل حیوان خودداری کند مسئول است و مسئولیت او در همان ضامن بودن و در حکم غصب بودن کار او است  که مسئول پرداخت خسارت می شود .

پیدا کردن حیوان گم شده در مناطق مسکونی یا غیر مسکونی

ماده 172 قانون مدنی، بین پیدا کردن حیوان در مناطق مسکونی و غیر مسکونی تفاوت قائل شده است. در همین راستا بیان می کند: " اگر حیوان گم شده در نقاط مسکونی یافت شود و پیدا کننده با دسترسی به حاکم یا قائم مقام او آن را تسلیم نکند، حق مطالبه مخارج نگاهداری آن را از مالک نخواهد داشت.

بنابراین از این ماده اینطور برداشت می شود که اگر کسی حیوانی را در مناطق مسکونی پیدا کند و با اینکه می تواند آن حیوان را به شهرداری یا بخشداری و دهداری تحویل دهد ولی از انجام این کار امتناع کند و حیوان را نزد خود نگه دارد، در صورتی که مالک آن پیدا شود، حق اینکه مخارج نگهداری از حیوان را از مالک آن مطالبه کند، ندارد.

مفهوم این ماده این است که پیدا کننده اگر دسترسی به شهرداری ، دهداری و بخشداری را نداشته باشد ، می تواند حیوان را پیش خود نگه دارد و از طرفی مخارج نگهداری را هم از صاحب آن دریافت کند .

ما در پت لینک برای شما شرایطی را فراهم کردیم تا با ثبت اطلاعات حیوان خود به این اطلاعات به راحتی دسترسی پیدا کنید 

برای ثبت اطلاعات حیوان خانگی کلیک کنید

در ادامه ماده 172 درباره پیدا کردن حیوان در نقاط غیر مسکونی اینگونه بیان میشود که: هرگاه حیوان ضاله (گم شده ) در نقاط غیر مسکونی یافت شود، پیدا کننده می تواند مخارج نگاهداری آن را از مالک مطالبه کند، مشروط بر این که از حیوان انتفاعی نبرده باشد و الا مخارج نگهداری با منافع حاصله احتساب و پیدا کننده یا مالک فقط برای بقیه حق رجوع به یکدیگر را دارند .
بنابراین اگر کسی حیوان گم شده ای را در نقاط غیر مسکونی پیدا کرده باشد ، پیدا کننده می تواند مخارج نگهداری از آن را از مالک مطالبه کند به شرطی که از حیوان استفاده ای نکرده باشد و از آن نفعی نبرده باشد و الا مخارج نگهداری در مقابل انتفاع از حیوان در نظر گرفته خواهد شد و پیدا کننده و مالک فقط برای دریافت مابقی می توانند به یکدیگر مراجعه کنند .

یعنی میزان مخارجی که برای حیوان انجام گرفته محاسبه می شود .و از طرف دیگر میزان نفعی که از حیوان برده است نیز حساب می شود . در نهایت هر کدام بیشتر بود ، طرف مقابل آن را مطالبه می کند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حیوان گم شده و مسئولیت قانونی پیدا کردن آن به کانال تلگرام موضوعات حقوقی مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حیوان گم شده و مسئولیت قانونی پیدا کردن آن پاسخ دهند.

سوالات متداول در رابطه با مسئولیت قانونی حیوان پیدا شده

در این قسمت به سوالات متداول شما عزیزان در رابطه با حیوان گمشده پاسخ خواهیم دادم میتوانید سوالات خود را در قسمت دیدگاه ها مطرح کنید در اولی فرصت پاسخ شما ارسال خواهد شد 

اگر حیوانی را در بیابان پیدا کردیم چکار انجام دهیم؟

درصورتیکه صاحب حیوان را می شناسیم باید آن را به صاحبش برگردانیم و یا به شهرداری، بخشداری یا دهداری تحویل دهیم. در قانون برای خودداری از تحویل حیوان مسئولیت هایی را در نظر گرفته است که در مقاله به آن پرداخته ایم .

اگر حیوانی را پیدا کرده و نگهداری کنیم، مخارجش را می توانیم از صاحبش مطالبه کنیم ؟

این موضوع در رابطه پیدا کردن حیوان در مناطق مسکونی و غیر مسکونی متفاوت است که در متن بالا به آن پرداخته شده است.

به چه حیوانی، حیوان گم شده می گویند ؟

حیوانی که متعلق به فردی باشد و بدون صاحبش در جایی پیدا شود، حیوان گم شده محسوب می شود. البته در برخی موارد حیوان بدون صاحبش هم گم شده به حساب نمی آید که در متن بالا به آن پرداخته شده است .